LIRYKA OSOBISTA SŁOWACKIEGO

HYMN (SMUTNO MI BOŻE)

Wiersz ma formę modlitwy, mamy tu do czynienia ze zwrotem do adresata. Utwór jest utrzymany w smutnej, melancholijnej tonacji.

Podmiot liryczny jest smutny gdyż:

–	wyraża swój zachwyt nad pięknem zachodu słońca, lecz nie umie się nim cieszyć;
–	jego życie jest puste, bezwartościowe;
–	brak mu radości, szczęścia, stał się przez to obojętny i zimny dla ludzi, dlatego postanawia porozmawiać z Bogiem;
–	czuje się samotny, bezbronny, jak dziecko bez matki;
–	czuje się jak tułacz, rozbitek, który nie może przybić do żadnego brzegu;
–	stracił wielu przyjaciół;
–	nie będzie miał pięknego grobu, będącego znakiem uznania; nie będzie sławny po śmierci;
–	wie, że modlitwa nie pomoże mu w powrocie do ojczyzny.

Kompozycja hymnu jest klamrowa, podmiot liryczny wraca do opisu zachodu słońca, zastanawia się nad przemijaniem życia ludzkiego. W wierszu widoczny jest żal i zarzut postawiony Bogu, że jednostka nie może zaznać szczęścia. Nie jest to więc typowy hymn wychwalający Boga.

TESTAMENT MÓJ
 
Testament to ostatnia wola umierającego, który rozporządza majątkiem. W wierszu Słowackiego chodzi raczej o wymiar metafizyczny, gdyż podmiot liryczny posiada majątek ... duchowy. Pierwsza część Testamentu... to życiorys podmiotu, w drugiej części utworu zawarte są polecenia dla przyjaciół, a kolejna wykłada sens jego życia. W wierszu występują dwa wizerunki podmiotu nałożone na siebie – obraz wieszcza i obraz zwykłego człowieka.

Życie podmiotu nie było szczęśliwe, mimo posiadania przyjaciół. Podmiot jest smutny, ponieważ nie zostawił po sobie następcy, a jego nazwisko, i on sam, nie pozostanie w pamięci ludzi, nikt nie zauważy jego śmierci.

Podmiot liryczny podkreśla, że zawsze czuł się Polakiem, swą godność czerpał z tradycji polskiej i nigdy nie zdradził ojczyzny. Chce, by jego serce oddać matce i pragnie, by jego przyjaciele nie rozpaczali, a cieszyli się, nawet na jego pogrzebie.

Sensem jego życia była twórczość poetycka, była siłą, ale nie przyniosła mu szczęścia.

ROZŁĄCZENIE

Przypuszcza się, że wiersz ten, napisany w 1835 r. nad jeziorem Leman w Szwajcarii,  jest skierowany do matki. Jest to intymne wyznanie, list do ukochanej kobiety. Podmiot liryczny tęskni za nią, wspomina. Porównuje ją do gwiazdy, czegoś pięknego, a nieosiągalnego. Pocieszeniem jest dla niego to, że doskonale ją pamięta i potrafi ją sobie dokładnie wyobrazić. Wie, że takiej możliwości pozbawiona jest adresatka utworu, nie zna miejsca pobytu podmiotu, nie może go sobie wyobrazić.

Podmiot liryczny jest przekonany o niemożności realnego spotkania się dwojga rozłączonych, jednak docenia nierozerwalność duchowego związku bliskich sobie osób, którego nic nie zniszczy: Lecz choć się nigdy, nigdzie połączyć nie mamy, /zamilkniemy na chwilę i znów się wołamy.

powrót do początku strony