USPOKOJENIE, Odpowiedź na "psalmy Przyszłości"

Hymn ten jest odpowiedzią na, formułowane niejednokrotnie w środowiskach emigracyjnych, lęki o narodową przyszłość. Jest to wypowiedź niosąca ukojenie tym, którzy boją się rewolucji i nazywają ją zdradą (do wyznawców takiego poglądu należał m.in. Zygmunt Krasiński). Co nam zdrady! – woła poeta.

W wierszu ukazane są następujące obrazy: Kolumna Zygmunta na Placu Zamkowym w Warszawie, ciemna ulica Starego Miasta, obraz miasta uczestniczącego w narodowej rewolucji. Poeta zbudował z obiektów architektonicznych Starówki własną, dynamiczną konstrukcję poetycką. Domy, wiatr i ludzie stali się w tym obrazie zbiorowym aktorem narodowej rewolucji. Zanurzone w szaroniebieskim mroku przedmioty zatraciły swoje kształty. W takim zamglonym krajobrazie decydujące znaczenie uzyskały efekty świetlne: błyski potężnych oczu, czerwone światło zorzy polarnej, połyskujący ogniście wiatr.

Ważną rolę odgrywają dźwięki: wizja przyszłej rewolucji ma cechy swoistej kompozycji symfonicznej. Motyw wybuchu powstania został tu rozpisany na zespół głosów i instrumentów. Dominującą rolę odgrywają krzyki, świsty, wycia i wystrzały. Jak więc widać, obraz zrywającej się do walki Warszawy przedstawiony jest za pomocą kolorów, dźwięków i światła.

Podmiot liryczny wiersza jest prorokiem, wieszczem przepowiadającym przyszłe wydarzenia z ogromnym zaangażowaniem emocjonalnym. Uspokaja przyjaciół pomyślnymi przepowiedniami, drwi z konserwatystów.

Uspokojenie jest przykładem zaangażowanej w sprawy narodu, mistyczno-wizyjnej liryki Słowackiego. Jest genezyjską definicją rewolucji, rewolucji przyszłej, nieokreślonej (wiersz nie przywołuje żadnego konkretnego wydarzenia). Utwór pokazuje możliwość odrodzenia się narodu przez czyn i ofiarę ludzi.

ODPOWIEDŹ NA "PSALMY PRZYSZŁOŚCI"

Utwór ten jest polemiką Słowackiego z utworem Zygmunta Krasińskiego Psalmy przyszłości. Krasiński twierdził, że szlachta jest najważniejszą warstwą narodu i to ona doprowadzi do wyzwolenia Polski. Słowacki w Odpowiedzi... zarzucił Krasińskiemu i szlachcie konserwatyzm i strach przed ludem: A ty drżysz przed piersią gminu (...) Skądże w tobie taka trwoga i od ludu rów i przedział. Wieszcz twierdzi, że lud – w przeciwieństwie do szlachty – jest zdolny do poświęcenia i konkretnego działania i może wystąpić kiedyś przeciw magnatom.

powrót do początku strony