SYNTEZA ROMANTYZMU

1. Świat jako jedność oparta na antynomiach

• Rozum – uczucie

–	Faust, Cierpienia młodego Wertera Goethego: konflikt między uczuciem a rozumem
–	Oda do młodości Mickiewicza: konflikt klasyków z romantykami
–	Giaur Byrona: złamanie praw uczucia prowadzi do wielkich zbrodni
–	Kordian Słowackiego: samo uczucie nie pozwala zrealizować celu

• Ludy – rządy

–	III cz. Dziadów: martyrologia narodu polskiego, ucisk ludzi przez carat
–	Pan Tadeusz Mickiewicza: rząd rosyjski gnębi lud podatkami
–	Kordian: krytyka przywódców powstania, konflikt ludu z caratem
–	Odpowiedź na "Psalmy przyszłości", Bogarodzica Słowackiego: konflikt ludu ze szlachtą
–	Nie-Boska komedia Krasińskiego: konflikt ludu i arystokracji

 • Poezja – rzeczywistość
– Cierpienia młodego Wertera
– III i IV cz. Dziadów
– Kordian
– Nie-Boska komedia
– Promethidion, Klaskaniem mając obrzękłe prawice Norwida

2. Typy bohaterów

• Bajroniczny
Giaur (Giaur), Konrad Wallenrod (Konrad Wallenrod), Gustaw (IV cz. Dziadów)

– skłócony ze światem, buntuje się przeciw jego porządkowi
– tajemniczy
– kieruje się emocjami
– sensem jego życia jest miłość
– nie dba o dobra materialne
– cierpi, jest szalony, gwałtowny, dynamiczny
– skłonny do zbrodni
– egotyk, dyktator
– dumny

• Werterowski
Werter (Cierpienia młodego Wertera), Albin (Śluby panieńskie)

–	marzyciel o wybujałej uczuciowości
–	melancholik
–	poetyzuje świat
–	altruista
–	zachwyca się naturą
–	buntuje się przeciw normom obyczajowym
–	pesymista z poczuciem bezcelowości, które często prowadzi go do samobójstwa

• Faustowski
Faust (Faust)

– bohater ewolucyjny
– dąży do poznania prawdy
– skłócony ze światem
– irracjonalista
– zawsze osiąga swój cel
– typ naukowca

• Polski
Konrad (III cz. Dziadów). Modyfikacją bohatera polskiego jest postać Jacka Soplicy. Zaprzeczeniem bohatera romantycznego jest Beniowski (Beniowski) i Gucio (Śluby panieńskie). U Norwida bohaterowie są artystami, poetami, ludźmi wybitnymi.

– poeta, samotnik, indywidualista
– patriota
– buntuje się przeciw Bogu
– rozdarty (w jego duszy toczy się walka dobra ze złem)
– przywódca – wieszcz
– jego losy kończą się tragicznie
– altruista
– bohater ewolujący

3. Wartości etyczne romantyzmu

–	patriotyzm, miłość do ojczyzny
–	heroizm
–	miłość, kult uczuciowości
–	walka o sprawiedliwość, o wolność uczuć (na zachodzie), o wolną ojczyznę (w Polsce); sprawiedliwość ludowa w balladach
–	przyjaźń
–	braterstwo ludu w walkach z despotyzmem
–	wiara, Bóg, religia
–	walka o indywidualizm
–	kult geniuszu

powrót do początku strony